dorp 03 boven verloop

Ons model

VGME basismodel dec 2018Eén van de doelstellingen van de vereniging is het uitwerken van het door de VGME ontwikkelde procesmodel. Vereenvoudigd ziet het nieuwe 'schademodel of -protocol' er als volgt uit: in dit generiek model staat de eigenaar centraal en voert de regie over het gehele proces. Ongeacht of de eigenaar een privé persoon is of een private partij zoals een stichting. Dit vereenvoudigd model geeft in grote lijnen weer welke stappen de eigenaar moet doorlopen om het gehele schadeherstel en -preventie traject te doorlopen. Hierbij kan hij of zij al dan niet gebruik maken van een centraal aanspreekpunt: het Erfgoedloket.

In basis zal schade en preventie zelfregulerend zijn weg vinden, overeenkomend met een klein of groot restauratie project waar diverse eigenaren de nodige ervaring mee hebben. 

Er is echter één groot verschil: de vaststelling dat het nu om schade als gevolg van de gaswinning gaat én de financiering van het schadeherstelplan (is het restauratieplan in dit model). 

Het opstellen van het schadeherstel- en/of versterkingsplan (vergelijkbaar met restauratieplan) is de basis voor de claim naar de, voor de schade,  verantwoordelijke partijen. Dit plan, waarin het schadeherstel en schadepreventie uitvoerig wordt vastgelegd, wordt opgesteld door een team van experts zoals genoemd in het structuurmodel en vormt daarnaast ook de basis voor het aanvragen van vergunningen en de aanbesteding.

De eigenaar kan, in voorkomende gevallen, overige restauratiewerkzaamheden combineren met het schadeherstel en/of schadepreventie. Dit maakt de financiering ingewikkelder, maar niet onmogelijk. 

De eigenaar heeft in casu een eigen verantwoordelijkheid ten aanzien van zijn eigendom (dat is wettelijke vast gelegd). 

De eigenaar kan zelf de uitvoering ter hand nemen en één of meer delen uitbesteden aan derden. In onze visie speelt daarin de NCG, het CVW of het TCMG geen primaire rol maar, in voorkomende gevallen, een ondersteunende rol.

Verder is het één van de doelstellingen van de vereniging om dit gehele proces te faciliteren voor onze leden. Hierover moeten we afspraken maken met de belangrijkste stakeholders in het aardbevingsdossier.

  • Schadeherstel- en/of versterkingsplan

    Het herstel- en/of versterkingsplan (integraal herstelplan) bevat mogelijk drie elementen:pm detail 4

    1. herstellen van de schade

    2. preventieve, bouwkundige maatregelen om het pand te versterken

    3. mogelijkheden wat betreft verduurzaming

    4. eigen wensen wat betreft restauratie

    Een korte toelichting op de afzonderlijke elementen in het integraal herstelplan:

    Ad. A: Schadeherstelplan

    De schade als gevolg van de mijnbouwaktiviteiten worden geinventariseerd door een schade-expert met als aanvullende kennis van zaken van het erfgoed. Deze stelt vast welke schade een gevolg zijn van de aardbevingen en welke vallen onder de categorie 'restauratie'. Tevens wordt een advies gegeven over hoe de schades kunnen worden hersteld. De schade-expert is iemand die onder regie van de eigenaar valt maar door zowel de eigenaar als door de aansprakelijke partijen wordt erkend (het is een kwestie van vertrouwen).

    Ad. B: Schadepreventieplan

    Het versterken van het erfgoedpand is maatwerk. Belangrijk gegeven is de mate van onveiligheid van de eigenaren van het erfgoedpand. Dit bepaalt hoever zij willen gaan met het versterken van hun pand. Is het een kwestie van enkele eenvoudige ingrepen of moeten er uitgebreide versterkingsmaatregelen worden getroffen. Samen met de deskundigen waar de eigenaar vertrouwen in heeft, wordt een gefundeerde keuze gemaakt in het versterken. Vervolgens wordt het versterkingsplan opgesteld. Bij de keuze van het versterken is mede van invloed de verkoopbaarheid van het pand. Eventueel zullen hiervoor aanvullende afspraken gemaakt moeten worden over compensatie of de mogelijkheden van aanvullende versterkingen voor de nieuwe bewoners. Dit zal in overleg moeten met vertegenwoordigers van de aansprakelijke partijen. 

    Ad. C: Restauratieplan

    Vaak willen de eigenaren eerdergenoemde werkzaamheden laten samenvallen met aanpassingen in het pand of met aanvullende restauratiewerkzaamheden. Ook hiervoor moet ruimte zijn in het integraal herstelplan. De kosten van deze extra werkzaamheden komen uiteraard voor rekening van de eigenaren.

    Activiteiten

    Het plan wordt opgesteld door een team van deskundigen, aangestuurd door een restauratie architect en in opdracht van de eigenaar van het erfgoed pand. Globaal is de restauratie architect verantwoordelijk voor het laten uitvoeren van de volgende activiteiten:

    • opstellen integraal herstelplan

    • opstellen raming van kosten

    • adviseren bij financiering

    • aanvragen vergunningen

    • opstellen bestek

    • begeleiden aanbesteding

    • bouwbegeleiding

    • beoordelen oplevering

    • schade (laten) vaststellen

    • opstellen claim

    • begeleiden claimproces

    • eventueel begeleiden beroepsproces

    Het registratiesysteem MDCS 2.0 van TNO, TUD en RCE wordt als basis gehanteerd.

     

    Dit onderdeel zal tijdens de pilot uitgebreid aan de orde komen.

  • Wet- en regelgeving

    pm detail 5Is er sprake van alleen beperkt schadeherstel of is er sprake van uitgebreid schadeherstel al of niet in combinatie met schadepreventie of restauratiewerkzaamheden. In het eerste geval zal er veelal geen sprake zijn van een omgevingsvergunning voor het gebouwde erfgoed. 

    In het laatste geval is er wel degelijk sprake van een omgevingsvergunning. In ieder geval voor eigenaren van rijks- en gemeentemonumenten. Onduidelijk is in hoeverre dit ook voor karakterstieke- en beeldbepalende panden geldt. Enkele highlights volgen hieronder. Verder wordt verwezen naar de speciala brochure van RCE.

    Wie beslist op de aanvraag?

    In bijna alle gevallen treedt de gemeente, of beter gezegd het college van burgemeester en wethouders (B&W), op als het bevoegd gezag. Zij beslist op een aanvraag voor een omgevingsvergunning. Er zijn uitzonderingen. Bij bijvoorbeeld risicovolle projecten of ontwikkelingen met een gemeenteoverstijgend belang kunnen ook Gedeputeerde Staten van de provincie of een minister het bevoegd gezag zijn. De gemeente informeert de aanvrager hierover zodra zij de vergunningaanvraag binnen krijgt en stuurt de aanvraag door.

    Wie adviseert de gemeente bij de aanvraag?

    Bij een aantal ingrepen aan een rijksmonument is de gemeente verplicht om advies in te winnen.
    De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed adviseert namens de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap bij activiteiten die ingrijpende gevolgen (kunnen) hebben voor de monumentale waarden. Het gaat dan om:

    • sloop van het monument of een deel daarvan voor zover van ingrijpende aard;

    • ingrijpende wijziging van het monument of een belangrijk deel daar­ van, voor zover de gevolgen voor de monumentale waarde ver­ gelijkbaar zijn met die van gedeeltelijke sloop van ingrijpende aard;

    • reconstructie van het rijksmonument of een belangrijk deel daarvan, waarbij het monument wordt teruggebracht in een (veronderstelde) eerdere staat; of

    • wijziging van het monument of een belangrijk deel daarvan als gevolg van een functiewijziging.

    Meer uitgewerkte voorbeelden zijn te vinden in het dossier omgevingsvergunning op de website van de Rijksdienst
    Bij deze ingrepen geldt de uitgebreide voorbereidingsprocedure van 26 weken. (formeel 6 maanden: art. 3.10 lid 1 onder d Wabo en art. 3:18 lid 1 Awb).
    Verder adviseert/adviseren:

    • de gemeentelijke monumentencommissie bij alle vergunning­ plichtige ingrepen (art. 15 Monumentenwet 1988);

    • Gedeputeerde Staten bij vergunningplichtige ingrepen als het monument buiten de bebouwde kom ligt en ook de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed om advies moet worden gevraagd

    Hoeft alleen de gemeentelijke monumentencommissie te advise­ ren, dan geldt de reguliere voorbereidingsprocedure van 8 weken.

    Voor welke activiteiten is een omgevingsvergunning voor rijksmonumenten nodig?
    • gehele of gedeeltelijke sloop;

    • verstoring (vooral aan de orde bij archeologische waarden in de ondergrond);

    • verplaatsing;

    • wijziging (zoals restauratie waarbij materiaal vervangen wordt en

      reconstructie);

    • het monument in gevaar brengend of ontsierend herstel of gebruik van een gebouwd rijksmonument is een vergunning nodig (art. 2.1 lid 1 onder f van de Wabo)

    Wanneer is een omgevingsvergunning niet nodig? Bij gewoon onderhoud aan een gebouwd rijksmonument, zoals
    • opschuren en schilderen in dezelfde kleur;

    • vervangen van kapotte ruiten door hetzelfde type glas;

    • opstoppen van rieten daken;

    • vervangen van enkele dakpannen door pannen van hetzelfde

      type;

    • bij bepaalde wijzigingen van onderdelen in het interieur die geen

      betrekking hebben op de monumentale waarde, het casco of de constructie.

    Dit onderdeel zal tijdens de pilot uitgebreid aan de orde komen.

  • Claim

    pm detail 8

    Het opstellen van een schadeclaim is een lastig onderdeel dat vooral overgelaten moet worden aan specialisten die de situatie goed kunnen inschatten en waaraan, juridisch gezien, veel haken en ogen zitten. Bovendien moet er voldoende kennis van het gebouwde erfgoed zijn om de kosten goed in te kunnen schatten.

    Eigenaar

    Onderdelen waar de schadeclaim betrekking op heeft zijn schadeherstel en schadepreventie. Restauratie werkzaamheden dienen apart gebudgetteerd te worden en vallen in principe buiten de claim. Voor de volledigheid wordt deze echter wel meegenomen in de claim.

    Aansprakelijke partijen

    Met de aansprakelijke partijen zullen goede en bindende afspraken gemaakt moeten worden over hoe de claim er uit moet zien, de te volgen procedure voor het indien, de beoordeling en de terugkoppeling. 

    Beroepsprocedure

    Indien een claim, geheel of gedeeltelijk wordt afgewezen, zal er een beroepsprocedure mogelijk moeten zijn. Eén van de stuurvariabelen is de mate van honorering van de claims. Dit wordt sterk beinvloed tijdens het opstellen van het integrale herstelplan. Het is verstandig om ook hierover met aansprakelijke partijen goede afspraken te maken over de inzet van specialisten. 

     

    Dit onderdeel zal tijdens de pilot uitgebreid aan de orde komen.

     

  • Financiering

    pm detail 9Nadat de claim is ingediend en, geheel of gedeeltelijk is gehonoreerd, zal de uitbetaling van het schadebedrag plaats moeten vinden. 

    Aansprakelijke partijen

    Onze voorkeur gaat uit dat de Shell/NAM enerzijds en de Rijksoverheid/EBN anderzijds gezamenlijk een Erfschadefonds opzetten, beheerd door een onafhankelijke partij. De Rijksoverheid zal hiervoor garanties af moeten geven. De aansprakelijke partijen zullen onderling de verdeling moeten regelen. De gedupeerde eigenaar kan en mag hier geen last van ondervinden. 

    Schade uitkeringen zullen in één keer of in gedeelten moeten kunnen worden uitgekeerd, al of niet gekoppeld aan de werkzaamheden?

    Eigenaar

    De eigenaar heeft de verantwoordelijkheid de schade uitkering te besteden waarvoor het bedoeld is. Wij zijn van mening dat de eigenaar hierover verantwoording moet kunnen afleggen richting aansprakelijke partijen. 

     

    Dit onderdeel zal tijdens de pilot uitgebreid aan de orde komen. 

  • Aanbesteding

    pm detail 6Menig eigenaar is bekend met een aanbesteding van de uit te voeren werkzaamheden aan één of meerdere aannemers. In dit geval is het niet veel anders. Gezien de complexiteit van de versterkingsoperatie al of niet in combinatie met de restauratiewerkzaamheden is het aan te bevelen dat de eigenaar zich laat begeleiden door specialisten met kennis van aanbesteding. Dit kan de restauratie architect zijn. 

    Een belangrijk gegeven is dat de aanbesteding niet via één van de instanties hoeft als de NCG, CVW of TCMG. En zeker niet via (één van) de aansprakelijke partijen. Het is primair de verantwoordelijkheid en de keuze van de eigenaar. 

    De stappen in de aanbesteding zijn:

    Marktorientatie

    Nagaan welke aannemers/bouwbedrijven de opdracht zouden kunnen uitvoeren wat betreft ervaring en expertise. Je mag verwachten dat deze stap min of meer is gedaan tijdens het opstellen van het integraal herstelplan.

    Aanvragen offertes

    Een normale stap is het aanvragen van offertes bij een aantal aannemers/bouwbedrijven. De basis voor de offertre aanvraag is het integraal herstelplan, inclusief bestek, etc. 

    Beoordeling offertes

    De beoordeling van de verschillende offertes is een lastige klus. Waarop beoordel je een en ander. Ervaring van een restauratie architect is belangrijk. In theorie kan het zijn dat de offertes duurder zijn de raming van kosten zoals deze is opgesteld door de restauratie architect en welke de basis is van de claim die is ingediend. Er dient in dat geval een aanvulling op de claim te worden gemaakt en de claimprocedure dient weer doorlopen te worden. 

    Gunning 

    Als laatste zal de gunning plaats vinden aan de geselecteerde aannemer/bouwbedrijf. Hierin goede afspraken maken over de werkzaamheden, afrekening, meerwerk, fixed price, etc. 

    Uitvoering

    De uitvoering is een proces op zich: ook hierin is het belangrijk dat de juiste partijen betrokken zijn: restauratie architect als bouwbegeleider, gemeente of libau als vertegenwoordiger een gemeente. 

     

    Dit onderdeel zal tijdens de pilot uitgebreid aan de orde komen.

     

  • Oplevering

    pm detail 7De oplevering is een belangrijke stap in het afronden van het integraal herstelplan. Zeker als er sprake is van schadepreventie en schadeherstel is belangrijk deze stap zorgvuldig te doorlopen.  

    Oplevering: neem een deskundige mee

    Als u er zelf niet zo veel verstand van heeft, is het verstandig een deskundige van bijvoorbeeld een bouwkundig adviesbureau of restauratie architect mee te nemen naar de oplevering. Hij of zij ziet meer en weet aan welke bouwkundige en technische eisen herstel/restauratie/versterking allemaal moet voldoen. Als er discussies met de bouwer/restaurateur ontstaan, staat u als eigenaar sterker met zo’n specialist naast u. Ook is de kans groot dat er meer opleverpunten worden opgemerkt. 

    Daarnaast is het wellicht nuttig ook een vertegenwoordiger van de aansprakelijke partijen te betrekken bij de oplevering. 

    Ook mogelijk: een vooroplevering

    Het is niet verplicht en heeft ook geen juridische status, maar het gebeurt wel vaak: een vooroplevering. Net als bij de oplevering loopt u tijdens de vooroplevering met de bouwer/restaurateur door het huis om tekortkomingen op te nemen. Deze gebreken worden in een vooropleverlijst genoteerd. De vooroplevering vindt meestal een of twee weken vóór de echte oplevering plaats. Het voordeel van een vooroplevering is dat tekortkomingen in een eerder stadium kunnen worden ontdekt en dus vóór de echte oplevering kunnen worden opgelost. Nadeel is dat het huis meestal nog niet helemaal klaar is, waardoor de controle vaak gebrekkig is. Daarnaast kan er verwarring ontstaan over de status van de vooroplevering. Weet in elk geval dat de vooroplevering géén juridische status heeft. U bent als eigenaar niet eens verplicht erbij aanwezig te zijn. Bent u er wel bij, teken dan niets. Dat gebeurt allemaal pas bij de officiële oplevering.

    Meer- en minderwerklijst mee naar (voor)oplevering

    Zowel naar de oplevering als naar de eventuele vooroplevering neemt u de, indien van toepassing, de meer- en minderwerklijst mee. En gaat er inderdaad een vooroplevering aan de oplevering vooraf, dan neemt u naar de oplevering ook de vooropleverlijst mee.

     

    Dit onderdeel zal tijdens de pilot uitgebreid aan de orde komen.

  • Voorfinanciering

    geldNiet iedere eigenaar zal in staat zijn het opstellen van een integraal herstelplan zelf te betalen. Het kan om aanzienlijke bedragen gaan, zeker als er ook sprake is van een doorrekening van de sterkte van het pand. 

    Er zal een regeling moeten komen met de aansprakelijke partijen om het opstellen van het integrale herstelplan vóór te financieren.

    Inclusief het deel dat betrekking heeft op het restauratie gedeelte dat voor rekening van de eigenaar is. In een later stadium zal de verrekening dan plaatsvinden.  

     

    Dit onderdeel zal tijdens de pilot uitgebreid aan de orde komen.

  • Expertise

    Een overzicht van de benodigde expertise op de verschillende niveau's van ons model en voor de verschillende bouwkundige ingrepen. In de basis gaat het om dezelfde kennis als tijdens het opstellen en uitvoeren van een restauratieplan, maar in dit specifieke geval is aanvullende kennis nodig. Deze aanvullende kennis wordt genoemd in de eerste twee kolommen schadeherstel en schadepreventie. 

     

      SCHADEHERSTEL SCHADEPREVENTIE RESTAURATIE

    pm detail 1

     

       

    pm detail 2

     

       
    pm detail 3      

     

    Dit onderdeel zal tijdens de pilot uitgebreid aan de orde komen.

dorp 03 onder verloop

{KomentoEnable}